Hükümet 2022 yılında asgari geçim indirimini (AGİ) kaldırarak tüm çalışanlara asgari ücret kadar vergi istisnası uygulamasına geçti.

Yani bir çalışandan (işçi-memur farketmez) asgari ücret kadar gelirinden vergi alınmıyor. O ay içindeki gelir asgari ücret kadar ise hiç vergi ödemiyor geliri daha fazla ise fazlalık miktardan vergi kesiliyor.

Vergi dilimi başlangıcı yüzde 15 olup yıl içinde matrah arttıkça oran yüzde 20-27 . şeklinde uygulanıyor.

Öğretmen dahil memurların gelirlerindeki bazı kalemler vergi dışında olup sadece temel maaş kalemlerinden oluşan miktar aylık matraha sayılıyor ve gelir vergisi kesiliyor.

Örneğin;

Aralık 2024 maaşı 42.328TL olan lisans mezunu memurun aylık matrahı yaklaşık 15bin TL,

Aralık 2024 maaşı 44.355 TL olan öğretmenin aylık matrahı da yaklaşık 15bin TL'dir.

Buradan da görüleceği üzere aylık matrahlar asgari ücret olan 17 bin TL'nin altındadır.

Bu durumda bu iki memura da ilgili ay içinde başka gelirleri yoksa gelir vergisi istisnası uygulanır ve hiç gelir vergisi vermezler.

Öğretmenlerin ek ders gelirlerinin ise tamamı vergi matrahına tabidir. Yani aylık 5bin TL ek ders ücreti olan bir öğretmenin Aralık ayında 15bin maaştan gelen matrah 5bin de ek dersten gelen matrah olmak üzere toplam 20bin TL matrahı olur ve 20binden asgari ücret olan 17bin TL yi düştüğümüzde 3bin TL için vergi öder.

Eğer;

yüzde 15'e tabi ise 3.000x0,15=450

yüzde 20'ye tabi ise 3.000x0,20=600

yüzde 27'ye tabi ise 3.000x0,27=810TL vergi öder.

Öğretmenlerin Aralık vergi dilimi; yıl içinde az ek dersi olanlar için yüzde 20'ye, çok ek dersi olanlar için yüzde 27'ye ulaşır. Ek ders gibi sınav vs görevleri de matraha tabidir.

Ayrıca MEB 2022'de başlayan vergi istisnası uygulaması sonrasında ek dersler ay sonu mu hesaplanır, diğer ayın başında mı hesaplanır bir türlü standart oluşturamamıştı. İllere, ilçelere göre farklılık gösteren bu uygulamada bu yaz birlik sağladı ve diğer ayın başında hesaplanması uygulamasına geçildi.

Örneğin; Ekim ayı ek dersi 1 Kasım itibari ile hesaplandı ve böylece o ay(Kasım ) ilk geliri ek ders olan öğretmenin yukarıda örnek verdiğimiz 5bin TL ek dersten asgari ücretin altında kaldığı için hiç vergi kesilmedi. 15 Kasım da maaştan 15binTL matrah geldiği için sadece 3bin TL için vergi ödedi.

Aralık ayına gelince ek ders hesabı yeni yıla kalmasın (her yıl olduğu gibi 2024 bütçesinden karşılansın) diye Aralık ayı sonu itibari ile hesaplanıyor.

Yani Aralık ayında aynı örnekte olduğu gibi;

5 binTL 1 Aralık itibari ile (aralık başında) aldığı ek ders,
15 Aralık maaşından 15bin TL ve
31 Aralık'da ödenecek 5 bin TL olmak üzere matraha tabi tutar 25bin TL ye çıkacak. 17bin TL asgari ücreti düşersek vergiye tabi tutar 8bin TL olacak.

Her ay 5bin TL ek dersi olan öğretmen her ay 3bin TL için vergi öderken bu ay 8bin TL için ödemiş olacak.

Her aydan farklı 5bin TL'nin vergisi ise;

Eğer;

yüzde 15'e tabi ise 5.000x0,15=750

yüzde 20'ye tabi ise 5.000x0,20=1000

yüzde 27'ye tabi ise 5.000x0,27=1350TL vergi ödeyecek ve bu vergi ek dersten kesilecek.

Denilebilir ki 2025 Ocak ayı başında ek ders almayacağı için maaşta vergisi çıkmayacaktır. Evet bu yaklaşım doğru fakat Ocak ayı vergi oranının%15 olduğunu, Aralık ayında öğretmenlerin en az yüzde 20 vergi dilimine, bazılarının ise yüzde 27'ye tabi olduklarını unutmamak gerekir. Büyük bir kayıp olarak görülmese de ek ders ücreti arttıkça kaybın da artacağını söyleyebiliriz.

Bu ay ek ders hesabını yapan öğretmenlere; geçmiş aylara göre birim ek ders ücretinin farkının da yukarıda izah ettiğimiz vergiden kaynaklandığını belirtmiş olalım.

Maksut BALMUK
Öğretmen, Yazar